Organisatieonderzoek

De ZelfKonfrontatieMethode® voor bedrijven

Stilstaan bij de organisatie
Het is voor bedrijven en organisaties, net zoals voor mensen, zinvol regelmatig eens zichzelf de spiegel voor te houden en nader stil te staan bij de situatie waarin zij op dat moment verkeren. Om de tijd te nemen voor een moment van zelfreflectie. Soms bestaat daarvoor een concrete aanleiding, bijvoorbeeld omdat de dingen niet zo lekker (meer) lopen.  Het kan ook zijn, dat uw organisatie aan de vooravond staat van een nieuwe uitdaging, waarop u zich wilt bezinnen. Kortom, uw organisatie is bezig aan een verandertraject.

Vertel het verhaal
Een bruikbare invalshoek om organisaties te helpen bij deze zelfreflectie, is de organisatie uitnodigen tot het vertellen van haar verhaal. Het vertellen van een verhaal is een manier waarop wij onze wereld herleiden en onszelf leren begrijpen. Het ‘verhalen’ is een middel waarmee we de dingen die ons overkomen, rangschikken. Via het vertellen kunnen we onszelf op een nieuwe en onverwachte wijze leren kennen. Aldus krijgen we een dieper inzicht in waar we in oorsprong vandaan komen en waar we naartoe gaan.

ZelfKonfrontatieMethode
Om het verhaal te vertellen wordt gebruik gemaakt van de “ZelfKonfrontatieMethode (ZKM)”. De Nijmeegse hoogleraar persoonlijkheidspsychologie Hubert Hermans, ontwikkelde deze methode. Hij is gebaseerd op de metafoor van de mens als een ‘Motivated Storyteller’. Op gestructureerde en systematische wijze wordt in beeld gebracht wat - op een bepaald moment - de belangrijkste elementen in iemands (levens)verhaal zijn. En wat daarin de onderliggende samenhang is.

ZKM voor een organisatie
De aanname is, dat wat in dit verband geldt voor de menselijke persoonlijkheid, ook geldt voor de organisatie. We spreken dan vanuit de metafoor van de Motivated Storyteller over het verhaal van de organisatie. Een verhaal dat gaat over mensen die samen op weg zijn, met een gemeenschappelijk, in de toekomst gelegen doel. En die daarbij, als een soort erfgoed, een gezamenlijk verleden met zich meedragen. In hun verhaal geven deze mensen uiting aan wie zij - als organisatie - zijn, waar zij vandaan komen, wat hun achtergrond en hun referentiekader is en wat hun ambities voor de toekomst zijn. Hun verhaal bevat, als ieder menselijk verhaal ook littekens, dilemma’s, niet verwerkte conflicten en successen, gebeurtenissen waarop men trots is, etc. Een goed inzicht in dit verhaal en de onderlinge, deels onbewuste, samenhangen daarin, kan organisaties helpen een scherper beeld te krijgen van hun identiteit, hun mogelijkheden en beperkingen en daarmee ook van hun ambitie(s) en hun toekomstperspectief.

Werkwijze

Een ZKM-organisatie-onderzoek begint met een gezamenlijke bespreking van de directie of het MT met de ZKM-Organisatieadviseur. Daarin wordt op systematische wijze een inventarisatie gemaakt van ervaringen die voor de organisatie in haar functioneren van betekenis zijn of geweest zijn. Vervolgens wordt onderzocht welke onderliggende betekenis deze ervaringen hebben door na te gaan welke gevoelens ze oproepen. Want wat iemand belangrijk vindt wordt gevoed door een diepere gevoelslaag. Bij bespreking hiervan krijgt men zicht op de onderlinge samenhang en context van zijn ervaringen. Steeds terugkerende thema's, die een rode draad vormen in het functioneren van de organisatie, komen aan de oppervlakte.

Tijdsbestek

Doordat een scherper beeld van de situatie waarin men zich bevindt ontstaat, kan een gedegen actieplan voor de toekomst worden opgesteld. Nieuwe inzichten worden daarbij omgezet in concrete veranderingsdoelen, die vervolgens in de praktijk van alledag gerealiseerd kunnen worden. De eerste bespreking neemt circa 4 tot 5 uur in beslag. Het totale ZKM-organisatie-onderzoek duurt ongeveer 12 tot 15 uur. Een ZKM-Organisatietraject kan binnen een tijdsbestek van drie tot vier weken gerealiseerd worden.

Eindresultaat

ZKM-Organisatie® wordt als methodiek onder andere gebruikt om de basis te leggen voor een ondernemingsplan, een strategisch plan. Het ‘verhaal onder het verhaal’ biedt daarbij doorgaans goede aanknopingspunten voor het formuleren van een missie en ambitie. Hiernaast wordt ZKM-organisatie-onderzoek gebruikt bij de verkenning van bepaalde thema’s, bijvoorbeeld op het gebied van de werkbeleving.

Meer weten? Bekijk de website van de VVZB.